Η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ δεν μοιάζει με καμία προηγούμενη περίπτωση στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Παρά τις συνεχείς δικαστικές περιπέτειες, τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις και τις θεσμικές συγκρούσεις, ο Τραμπ έχει επιστρέψει στον Λευκό Οίκο με αυξημένη αυτοπεποίθηση και ελαχιστοποιημένους περιορισμούς.
Α. Λαϊκή Νομιμοποίηση και Ιδεολογική Πόλωση: Η Κοινωνική Βάση του Τραμπισμού
Η εκλογική βάση του Τραμπ αποτελεί βασικό πυλώνα της πολιτικής του δύναμης. Η δεύτερη προεδρική του νίκη τού έδωσε τη δυνατότητα να ισχυρίζεται πως αντιπροσωπεύει τη «σιωπηλή πλειοψηφία», η οποία αισθάνεται αποκλεισμένη από την πολιτισμική ηγεμονία των ελίτ..
Η ιδεολογική πόλωση, ενισχυμένη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τη στρατηγική διχασμού, επιτρέπει στον Τραμπ να λειτουργεί σχεδόν ως «χαρισματικός ηγέτης» μιας παράλληλης πραγματικότητας. Η λαϊκή υποστήριξη δεν ερμηνεύεται απλώς ως ψήφος, αλλά ως εντολή να συγκρουστεί με το σύστημα, ακόμη και εις βάρος της θεσμικής σταθερότητας.
Β. Κυριαρχία στα Νομοθετικά Σώματα και Υπονόμευση των Ισορροπιών
Ο έλεγχος τόσο της Γερουσίας όσο και της Βουλής των Αντιπροσώπων από Ρεπουμπλικανούς αφαιρεί ένα βασικό εργαλείο θεσμικής αντίστασης. Οι νομοθετικές διαδικασίες μετατρέπονται σε μηχανισμό επικύρωσης προεδρικών αποφάσεων, παρά σε χώρο ουσιαστικής πολιτικής διαπραγμάτευσης ή ελέγχου.
Η υποβάθμιση του κοινοβουλευτισμού και η σκόπιμη απαξίωση των επιτροπών ελέγχου οδηγούν σε ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας, με τον πρόεδρο νομοθετεί de facto μέσω διαταγμάτων και πολιτικών πιέσεων.
Γ. Η Απουσία Τρίτης Θητείας: Ο Παράγοντας «Χρονικού Ορίζοντα» και Πολιτικής Κληρονομιάς
Σύμφωνα με τη 22η Τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος, ο Τραμπ δεν έχει δικαίωμα να διεκδικήσει τρίτη θητεία. Η γνώση αυτής της πραγματικότητας τον απελευθερώνει από τον βασικότερο μηχανισμό πολιτικής αυτοσυγκράτησης: την ανάγκη διατήρησης της εκλογικής απήχησης.
Έτσι, η δεύτερη θητεία του λειτουργεί ως τελική φάση υλοποίησης της πολιτικής του ατζέντας, με στόχο την «ιστορική επιβεβαίωση» και την ιδεολογική εδραίωση του τραμπισμού ως κυρίαρχης συνιστώσας της Δεξιάς στην Αμερική.
Δ. Η Θεσμική Εξάντληση και η Ανοσία της Κοινής Γνώμης στη Σκανδαλολογία
Μετά από χρόνια πολιτικών κρίσεων, θεσμικών συγκρούσεων και δημοσιογραφικών αποκαλύψεων, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα παρουσιάζει σημάδια θεσμικής κόπωσης. Η Δικαιοσύνη καθυστερεί, η Γερουσία σιωπά και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν προκαλούν πλέον το ίδιο σοκ με παλαιότερα.
Ο Τραμπ επωφελείται από αυτή την ανοσία του συστήματος και της κοινής γνώμης, μετατρέποντας κάθε επίθεση σε βάρος του σε απόδειξη της πολιτικής του αλήθειας και «καταδίωξης από το βαθύ κράτος».
Ε. Επιπρόσθετοι Παράγοντες: Θεσμικός Λαϊκισμός, Μιντιακό Οικοσύστημα και Πολιτική Κανονικοποίηση
Πέρα από τους κύριους άξονες, αξίζει να αναφερθούν και ορισμένοι επιπλέον λόγοι που ενισχύουν την ασυδοσία της δεύτερης θητείας του Τραμπ:
- Θεσμικός Λαϊκισμός: Η ικανότητά του να αξιοποιεί τα θεσμικά εργαλεία για αντι-θεσμικούς σκοπούς, π.χ. χρήση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για προσωπικούς αντιπάλους.
- Ελεγχόμενο Μιντιακό Περιβάλλον: Η ύπαρξη ενός πυκνού δικτύου μέσων (Fox News, Truth Social, podcasters κ.ά.) που προωθεί ακραιφνή φιλοτραμπική προπαγάνδα.
- Κανονικοποίηση της Ρητορικής του: Μετά από χρόνια παρουσίας στο πολιτικό προσκήνιο, ο λόγος του Τραμπ δεν σοκάρει και σταδιακά «νομιμοποιείται» στη δημόσια σφαίρα.
Συμπεράσματα: Ενός ανδρός αρχή;
Η περίπτωση Τραμπ εγείρει κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον της φιλελεύθερης δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δεύτερη θητεία του, απαλλαγμένη από εκλογικές σκοπιμότητες και ενισχυμένη από θεσμική κυριαρχία και ιδεολογική βάση, αποκαλύπτει τα δομικά ελλείμματα του αμερικανικού συστήματος ελέγχου και ισορροπιών.
Η ασυδοσία δεν αποτελεί απλώς χαρακτηριστικό ενός πολιτικού ηγέτη, αλλά σύμπτωμα μιας βαθύτερης θεσμικής κρίσης: ενός συστήματος που δυσκολεύεται να περιορίσει την εξουσία όταν αυτή συνοδεύεται από λαϊκή αποδοχή και ιδεολογική συνοχή.
Σε τελική ανάλυση, η περίπτωση Τραμπ αναδεικνύει την ανάγκη αναστοχασμού της λειτουργίας και βελτίωσης των θεσμικών αντιβάρων, της ρυθμιστικής ικανότητας του κράτους δικαίου και της ανθεκτικότητας της δημοκρατίας απέναντι σε εν δυνάμει αυταρχικούς ηγέτες.
Πρόσφατα σχόλια