Η ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας δεν μπορεί να αποδώσει στο διεθνές πεδίο αν δεν εδράζεται σε σταθερή και βιώσιμη εσωτερική πολιτική οικονομία. Ο συνδυασμός θεσμικής αξιοπιστίας, κοινωνικής αποδοχής και οικονομικής αποτελεσματικότητας καθορίζει το κατά πόσο οι διεθνείς επενδύσεις, οι συμφωνίες LNG, οι διασυνδέσεις και οι υποδομές μπορούν να λειτουργήσουν ως μακροπρόθεσμοι πυλώνες ανάπτυξης και ασφάλειας. Το εσωτερικό περιβάλλον —η νομοθεσία, οι θεσμοί, η ικανότητα εφαρμογής, η σταθερότητα της πολιτικής— αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία οικοδομείται η εξωτερική ισχύς.
Η ελληνική ενεργειακή αγορά μεταβαίνει από ένα μοντέλο κρατικοκεντρικού ελέγχου σε ένα υβριδικό σύστημα ελεύθερης αγοράς, στρατηγικού σχεδιασμού και πράσινης μετάβασης. Αυτή η μετάβαση δημιουργεί τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους. Από τη μία, επιτρέπει την προσέλκυση κεφαλαίων, τη διείσδυση καινοτομίας και την ανάπτυξη νέων κλάδων. Από την άλλη, αν δεν συνοδευτεί από θεσμική ενίσχυση και κοινωνική συναίνεση, ενδέχεται να οδηγήσει σε απορρύθμιση, ανισότητες και κοινωνική ένταση. Η ενεργειακή στρατηγική οφείλει να ισορροπεί ανάμεσα στην ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή, στη φιλελευθεροποίηση και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Κρίσιμο στοιχείο είναι η θεσμική αρχιτεκτονική. Οι ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές, τα διαφανή πλαίσια αδειοδότησης, οι αξιόπιστοι μηχανισμοί ελέγχου και η αποπολιτικοποίηση της διοίκησης αποτελούν προϋπόθεση για την προσέλκυση μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Η διεθνής εμπιστοσύνη δεν εξασφαλίζεται με δηλώσεις, αλλά με διαχρονική συνέπεια. Κάθε καθυστέρηση, ασάφεια ή μεταβολή πολιτικής αποθαρρύνει επενδυτές και ακυρώνει τη στρατηγική συνέχεια. Η ενεργειακή ασφάλεια, συνεπώς, αρχίζει εκ των έσω — από τη σταθερότητα των κανόνων και τη διαφάνεια των διαδικασιών.
Παράλληλα, η κοινωνική νομιμοποίηση της ενεργειακής μετάβασης αποτελεί ζωτική συνιστώσα. Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να αντιληφθούν ότι η νέα ενεργειακή πολιτική δεν είναι ένα αφηρημένο σχέδιο “από πάνω”, αλλά μια διαδικασία που τους αφορά άμεσα. Η συμμετοχή ενεργειακών κοινοτήτων, η ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον τομέα των ΑΠΕ, και η δίκαιη κατανομή των εσόδων από τις ενεργειακές δραστηριότητες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση κοινωνικής ισορροπίας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να προωθήσει τη διεθνή της ενεργειακή επιρροή αν το εσωτερικό της οικοδόμημα πάσχει από έλλειμμα εμπιστοσύνης.
Η εσωτερική πολιτική οικονομία επηρεάζει άμεσα και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ενεργειακής στρατηγικής. Οι επενδύσεις σε LNG, υδρογονάνθρακες, διασυνδέσεις και υποδομές θα αποδώσουν πραγματική αξία μόνο αν ενταχθούν σε ένα συνολικό παραγωγικό σχέδιο που συνδέει την ενέργεια με την καινοτομία, τη βιομηχανία και την τεχνολογία. Η ενέργεια δεν είναι αυτοσκοπός· είναι μέσο δημιουργίας εσωτερικού πλούτου και ανανέωσης του παραγωγικού υποδείγματος. Αυτό απαιτεί ενιαίο σχεδιασμό, συντονισμό υπουργείων και πολιτική συνέχεια πέρα από εκλογικούς κύκλους.
Στην καρδιά αυτής της εσωτερικής αρχιτεκτονικής βρίσκεται η ανάγκη για στρατηγικό κράτος. Ένα κράτος ικανό να επιβλέπει, να ρυθμίζει και να συντονίζει χωρίς να παρεμβαίνει αυθαίρετα. Ένα κράτος που θέτει τους κανόνες του παιχνιδιού, ενισχύει τη διαφάνεια και προστατεύει τη θεσμική μνήμη των αποφάσεων. Η θεσμική ανθεκτικότητα είναι το κρυφό κεφάλαιο που καθιστά τη χώρα αξιόπιστη στους εταίρους της.
Η εσωτερική πολιτική οικονομία, επομένως, είναι ο θεμέλιος λίθος του ελληνικού ενεργειακού δόγματος. Η επιτυχία της χώρας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα εξαρτάται από τη δυνατότητά της να ευθυγραμμίσει εσωτερική διακυβέρνηση, κοινωνική συνοχή και οικονομική αποτελεσματικότητα. Μόνο έτσι η εξωτερική πολιτική της ενέργειας μπορεί να αποκτήσει διαρκές βάθος και αξιοπιστία.
Η Ελλάδα, με την ιστορική της εμπειρία κρίσεων και προσαρμογών, διαθέτει τα θεμέλια για να μετατρέψει την ενεργειακή της στρατηγική σε υπόδειγμα ολοκληρωμένης διακυβέρνησης. Η πρόκληση δεν είναι τεχνική· είναι πολιτισμική και θεσμική: να οικοδομηθεί ένα σύστημα που συνδέει την εσωτερική σταθερότητα με την εξωτερική ισχύ — ένα κράτος που μπορεί να σχεδιάζει, να υλοποιεί και να εμπνέει εμπιστοσύνη.
Πρόσφατα σχόλια