Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν εγγράφεται στο ιστορικό συνεχές των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, αλλά αυτή τη φορά φέρει παγκόσμια στρατηγικά χαρακτηριστικά. Η προσοχή στρέφεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ, καλείται να διαχειριστεί μια τεταμένη διεθνή πραγματικότητα.
Διπλή Ρητορική και Στρατηγική Ασάφεις
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υιοθετεί μια διττή επικοινωνιακή στρατηγική: από τη μία πλευρά εμφανίζεται να στηρίζει πλήρως το Ισραήλ – στρατιωτικά, διπλωματικά και επιχειρησιακά· από την άλλη όμως επιχειρεί να διατηρήσει μια φαινομενική αποστασιοποίηση, αρνούμενη άμεση εμπλοκή. Η δήλωση του Νετανιάχου περί «πλήρους συντονισμού» με την Ουάσιγκτον συγκρούεται με τις επίσημες τοποθετήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δημιουργώντας ένα θολό πεδίο προθέσεων και δράσης.
Η στρατηγική ασάφεια εξυπηρετεί έναν διπλό στόχο: επιτρέπει την πολιτική ευελιξία και λειτουργεί αποτρεπτικά για τους αντιπάλους, χωρίς να δεσμεύει τις ΗΠΑ σε συγκεκριμένο στρατιωτικό μονοπάτι. Ωστόσο, ενέχει σοβαρό ρίσκο απώλειας αξιοπιστίας, τόσο στα μάτια των συμμάχων όσο και στην αντίληψη των εχθρών, που μπορεί να παρερμηνεύσουν την αβεβαιότητα ως αδυναμία.
Η Θεωρία του Τρελού και η Στρατηγική του Τραμπ
Ο Τραμπ φαίνεται να εφαρμόζει τη λεγόμενη θεωρία του τρελού (madman theory), δόγμα που αποδίδεται στον Κίσινγκερ και εφαρμόστηκε αρχικά από τον Νίξον. Σύμφωνα με αυτήν, ο ηγέτης παρουσιάζεται ως ασταθής, πρόθυμος για οτιδήποτε, ακόμα και για καταστροφή, προκειμένου να τρομοκρατήσει τους αντιπάλους και να τους εξαναγκάσει σε υποχωρήσεις.
Στην περίπτωση της Τεχεράνης, ο Τραμπ εναλλάσσει ρητορικές απειλές για «σκληρότερα χτυπήματα» με διαβεβαιώσεις ότι επιδιώκει συμφωνία. Ο στόχος, βέβαια, είναι σταθερός: η αποτροπή της απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν. Όμως η στρατηγική αυτή είναι υψηλού ρίσκου: η υπερβολική ασάφεια μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένους υπολογισμούς και απρογραμμάτιστη κλιμάκωση.
Ισραήλ και Πίεση για Στρατιωτική Λύση
Το Ισραήλ, επιμένει στην προληπτική εξουδετέρωση του ιρανικού πυρηνικού κινδύνου, ακόμα και με τη χρήση αμερικανικής βοήθειας. Η Ουάσιγκτον πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην ενεργή συνέργεια και την αποφυγή έμμεσης εμπλοκής που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πόλεμο.
Η απόφαση αυτή γίνεται ακόμη πιο δύσκολη εξαιτίας του γεγονότος ότι, σε αντίθεση με τις επιθυμίες των συμμάχων, οι ΗΠΑ πρέπει να σταθμίσουν εσωτερικές πολιτικές και εκλογικές παραμέτρους.
MAGA, Απομονωτισμός και Εσωτερικός Διχασμός
Ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει εσωτερικές αντιφάσεις. Το ρεπουμπλικανικό κατεστημένο στηρίζει την πολιτική ασφάλειας του Ισραήλ. Ωστόσο, το κίνημα MAGA αντιπροσωπεύει έναν νέο απομονωτισμό, βαθιά αντιαμυντικό και σκεπτικιστικό απέναντι στη συμμετοχή των ΗΠΑ σε «ξένες συγκρούσεις».
Πρόσωπα-κλειδιά, όπως ο Τάκερ Κάρλσον, τονίζουν ότι η εμπλοκή υπέρ του Ισραήλ αναιρεί το “America First” δόγμα. Εντός αυτού του πλαισίου, ο Τραμπ αναγκάζεται να κινηθεί σε τεντωμένο σχοινί: να καθησυχάσει τη βάση του, χωρίς να αποξενώσει την ισραηλινή ηγεσία.
Διπλωματική Υποχώρηση ή Προσχηματική Απόσταση;
Ο Τραμπ, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν «καμία σχέση» με την ισραηλινή επίθεση, προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει το κόστος μιας δυνητικής ιρανικής αντεπίθεσης προς αμερικανικούς στόχους στην περιοχή. Η προοπτική απωλειών μεταξύ Αμερικανών πολιτών ή στρατιωτικών τροφοδοτεί ένα νέο κύμα αντιπολεμικού απομονωτισμού, πιθανώς ακόμα ισχυρότερο.
Παράλληλα, η απόφαση να διακοπούν οι άμεσες συνομιλίες ΗΠΑ–Ιράν στο Ομάν υπονομεύει το διπλωματικό πλαίσιο και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας de facto στρατηγικής αποτυχίας.
Πιθανά Σενάρια και Στρατηγική Προοπτική
Η επόμενη φάση της κρίσης μπορεί να κινηθεί σε τρία διαφορετικά μονοπάτια:
- Πλήρης Στρατιωτική Συμπόρευση με το Ισραήλ: Ενδεχομένως να συσπειρώσει τους αντιπάλους των ΗΠΑ, εντείνοντας τον ρόλο Ρωσίας και Κίνας.
- Συγκρατημένη Συνεργασία: Παροχή βοήθειας χωρίς φανερή ανάμειξη, με σκοπό την αποτροπή χωρίς ανοιχτή σύγκρουση.
- Επιστροφή στη Διπλωματία: Μια ανασύνταξη γύρω από έναν πιθανό «μεγάλο συμβιβασμό» που θα εδραίωνε το ηγετικό προφίλ του Τραμπ ως διαμεσολαβητή.
Συμπεράσματα: Γεωπολιτική Ανασύνθεση και Πολιτική Αυτοσυντήρηση
Η κρίση Ισραήλ–Ιράν δεν αποτελεί μόνο στρατιωτικό ή περιφερειακό γεγονός· είναι αντανάκλαση της βαθύτερης κρίσης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής Οι ΗΠΑ δεν έχουν βρει το βηματισμό τους στον πολυπολικό κόσμο και ο Τραμπ βρίσκεται μπροστά σε ένα τριπλό σταυροδρόμι:
- Να αποδείξει την αποφασιστικότητα του χωρίς να θυσιάσει την ειρήνη.
- Να διατηρήσει τις σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς να απολέσει τη MAGA πολιτική του βάση.
- Να κεφαλαιοποιήσει διεθνώς ως διαπραγματευτής, αποφεύγοντας την ετικέτα του πολεμοκάπηλου.
Πρόσφατα σχόλια