Η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εξαιρετικά ρευστού και μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού σκηνικού, όπου οι παγκόσμιες ισορροπίες ισχύος αναδιατάσσονται υπό το βάρος της μετάβασης από μονοπολικό σε πολυπολικό σύστημα. Η άνοδος της Κίνας ως οικονομικής, τεχνολογικής και στρατηγικής δύναμης, η προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να αναχαιτίσουν αυτή την άνοδο και η παράλληλη ευρωπαϊκή επιδίωξη στρατηγικής αυτονομίας διαμορφώνουν ένα νέο πλέγμα ανταγωνισμών, συνεργασιών και ευκαιριών. Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της ναυτιλίας, των υποδομών και του ρόλου της ως ενεργειακού κόμβου, βρίσκεται στο κέντρο αυτών των διεργασιών. Η κινεζική παρουσία εκδηλώνεται μέσω στρατηγικών επενδύσεων σε υποδομές, λιμένες, logistics και τεχνολογικές εγκαταστάσεις, με κορυφαίο παράδειγμα το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο έχει εξελιχθεί σε κομβικό σημείο του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού». Οι επενδύσεις αυτές προσφέρουν στην Ελλάδα κεφάλαια, τεχνογνωσία και διεθνή διασύνδεση, αλλά ταυτόχρονα εγείρουν ερωτήματα περί εξάρτησης και στρατηγικής ευπάθειας σε σχέση με έναν μη-δυτικό παίκτη.
Η γεωοικονομική διάσταση του ζητήματος είναι κρίσιμη. Οι επενδύσεις δεν είναι ουδέτερες, αλλά αποτελούν εργαλεία ισχύος που μπορούν να διαμορφώσουν πολιτικές συμπεριφορές και να επηρεάσουν εθνικές αποφάσεις. Η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί αυτές τις δυναμικές με τρόπο που να εξασφαλίζει τα οφέλη της συνεργασίας με την Κίνα χωρίς να διαταράσσει τη θέση της στο δυτικό στρατηγικό στρατόπεδο. Η απάντηση είναι μια σύνθετη στρατηγική ισορροπίας: διαφοροποίηση των πηγών επενδύσεων ώστε να μην υπάρχει υπερσυγκέντρωση κινεζικής επιρροής σε κρίσιμες υποδομές, συμμετοχή σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως το Global Gateway, ανάπτυξη θεσμικών μηχανισμών ελέγχου που διασφαλίζουν την ελληνική κυριαρχία και ενίσχυση της τεχνολογικής ασφάλειας μέσω συνεργασιών με αξιόπιστους δυτικούς εταίρους.
Η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί δεύτερο κρίσιμο άξονα. Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, σε συνδυασμό με τα έργα υποδομής μεταφοράς ενέργειας, μπορούν να καταστήσουν την Ελλάδα στρατηγικό ενεργειακό διάδρομο της Ευρώπης. Η κινεζική συμμετοχή σε έργα ενέργειας μπορεί να αξιοποιηθεί, υπό την προϋπόθεση ότι εντάσσεται σε πολυμερή σχήματα συνεργασίας όπως το EastMed Gas Forum και δεν δημιουργεί ασυμβατότητες με την ευρωπαϊκή στρατηγική απεξάρτησης από ρωσικούς πόρους. Παράλληλα, η χώρα μπορεί να αξιοποιήσει κινεζικές τεχνολογίες πράσινης μετάβασης, διατηρώντας παράλληλα τον έλεγχο της τεχνολογικής της κυριαρχίας και υιοθετώντας μηχανισμούς προστασίας από ενδεχόμενη πολιτική πίεση.
Η θέση της Ελλάδας ενισχύεται όταν πλαισιώνεται από περιφερειακές συνεργασίες που συμμερίζονται την ανάγκη σταθερότητας. Η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε πρωταγωνιστή, όχι απλώς σε θεατή των εξελίξεων, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική της ισχύ σε όλα τα διεθνή fora. Η στρατηγική αυτή πρέπει να είναι προσαρμοστική, αξιοποιώντας το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον ως ευκαιρία αναβάθμισης της διεθνούς θέσης της χώρας, με τρόπο που να ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη και την εθνική ασφάλεια
Πρόσφατα σχόλια