Η περίοδος της Μεταπολίτευσης συνιστά μία από τις σταθερότερες φάσεις του ελληνικού κράτους στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Η σταδιακή αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών, σε συνδυασμό με τη στρατηγική επιλογή της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, συνέβαλαν αποφασιστικά στην εδραίωση μιας εξωτερικής πολιτικής σταθερού προσανατολισμού, με κεντρικό άξονα τη συμμετοχή στους δυτικούς θεσμούς και την προώθηση των εθνικών συμφερόντων μέσω του διεθνούς δικαίου και του πολυμερούς διαλόγου.
1. Η Ευρωπαϊκή Στροφή ως Αξονική Επιλογή
Η επιλογή της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα υπήρξε καθοριστική ως προς τη θεσμική εναρμόνιση της χώρας με τη Δύση. Η ένταξη αυτή προσέδωσε στην Ελλάδα ένα νέο γεωπολιτικό βάθος και ένα αξιόπιστο πλαίσιο ενίσχυσης της δημοκρατίας, της οικονομικής σύγκλισης και της ασφάλειας. Παρά τις αρχικές στρεβλώσεις στη διαδικασία ευρωπαϊκής προσαρμογής, η συμμετοχή στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση το 2001 σήμανε τη μετάβαση της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, θωρακίζοντας την οικονομική και νομισματική της σταθερότητα, τουλάχιστον ως προς τις εξωτερικές διαστάσεις.
Περαιτέρω, η ενσωμάτωση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής (άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Λισαβόνας) παρείχε επιπλέον θεσμικές εγγυήσεις ασφάλειας, οι οποίες ενισχύουν, σε θεωρητικό επίπεδο, την αποτρεπτική ισχύ της χώρας έναντι εξωτερικών απειλών, ιδίως στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης.
2. Η Ελληνική Εξωτερική Πολιτική ως Πολιτική Σταθερότητας
Κατά τη διάρκεια Μεταπολίτευσης, η Ελλάδα κατάφερε να μεταβληθεί από περιφερειακός παρίας σε δρώντα σταθεροποιητικής λογικής στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.
Η πολιτική της διεύρυνσης της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια, η ενίσχυση των τριμερών και πολυμερών συνεργασιών με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Κύπρος, καθώς και η αναβάθμιση της σχέσης με τις ΗΠΑ σε στρατηγικό επίπεδο, αντανακλούν τη μετεξέλιξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
3. Εξευρωπαϊσμός και Θεσμικός Εκσυγχρονισμός
Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ επέφερε δομικές μεταβολές στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Η διοικητική αναδιάρθρωση, η ενίσχυση της τεχνικής επάρκειας, η αποδοχή της ανάγκης για συμβιβασμό και διαπραγμάτευση, καθώς και η σταδιακή υπέρβαση της κυριαρχίας των προσωπικοτήτων επί των θεσμών, επέτρεψαν την ενσωμάτωση της χώρας σε ένα πλέγμα εξωτερικής πολιτικής με οριζόντιες και κάθετες διαστάσεις.
.
Συμπεράσματα: Προς μία Μετα-Εθνική Εξωτερική Πολιτική;
Η εξωτερική πολιτική της Μεταπολίτευσης συνιστά αναμφίβολα μια επιτυχή στρατηγική αφήγηση της Ελλάδας, η οποία, εντός ενός μεταβαλλόμενου διεθνούς περιβάλλοντος, κατάφερε να μετατρέψει τον γεωγραφικό της προσδιορισμό σε γεωστρατηγικό πλεονέκτημα.
Η πρόκληση για τις επόμενες δεκαετίες αφορά την περαιτέρω ωρίμανση της εξωτερικής πολιτικής κουλτούρας και την ενσωμάτωση της πολυπλοκότητας του σύγχρονου κόσμου.
Πρόσφατα σχόλια