Με τις ευρωεκλογές να απέχουν μόλις μερικούς μήνες με το μεταναστευτικό να οξύνεται συνεπεία μιας σύγκρουσης στα σύνορά της  η ΕΕ καλείται να θεσπίσει ένα νέο πλαίσιο για την μετανάστευση.

Την προηγούμενη περίοδο, η πολιτική της Ένωσης για το καίριο αυτό ζήτημα χαρακτηριζόταν από έντονες διαφοροποιήσεις. Χώρες της κεντρικής Ευρώπης, εξαιρουμένης της Γερμανίας, ήταν κάθετα αντίθετες με την εφαρμογή διαφορετικών πολιτικών με αποτέλεσμα οι νότιες χώρες να υφίστανται την πίεση των μεταναστευτικών ροών.

Το νέο Σύμφωνο χαρακτηρίζεται από δυο «καινοτομίες» που αφορούν και στην Ελλάδα. Περιλαμβάνει διαδικασία ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα και υποχρεωτική αλληλεγγύη. Χαρακτηριστική της πίεσης που δέχθηκε η ΕΕ ώστε να καταστεί εφικτή η αλλαγή πολιτικής δεδομένης της μέχρι πρότινος κατάστασης είναι η βραδυπορία της διαπραγμάτευσης.

Πιο συγκεκριμένα, θεσπίζονται δεσμευτικοί κανόνες  για όλα τα κράτη μέλη, ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης με στόχο τον συγκερασμό της ευθύνης των κρατών της πρώτης γραμμής που δέχονται τον κύριο όγκο των αιτούντων άσυλο, και της αρχής της αλληλεγγύης που πρέπει να τηρούν οι άλλες χώρες.


Το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση προορίζεται να καλύψει την «εσωτερική διάσταση» της μετανάστευσης, ενώ η «εξωτερική διάσταση» αντιμετωπίζεται μέσω εξατομικευμένων συμφωνιών με γειτονικές χώρες.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η Ελλάδα επωφελείται καθώς υπάρχει επιτάχυνση των διαδικασιών και θεσπίζεται ένας υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης, δεδομένης της αποτυχίας της μέχρι τώρα ασκούμενης πολιτικής.

Η υποχρεωτική αλληλεγγύη ορίζει ότι και άλλες χώρες της ΕΕ οφείλουν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση και διαχείριση του μεταναστευτικού ώστε αυτή να γίνει αναλογικότερη και συνεπώς δικαιότερη για χώρες όπως η Ελλάδα Επιπλέον, χώρες οι οποίες αρνούνται να δεχθούν αιτούντες άσυλο, θα υποχρεούνται να καταβάλλουν εισφορά στις χώρες οι οποίες υφίστανται την πίεση των μεταναστευτικών ροών καθώς και να χρηματοδοτήσουν επιχειρησιακή υποστήριξη.

Εν κατακλείδι, το πλαίσιο κανόνων καθιστά αποτελεσματικότερη την ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου και αυξήσουν την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, επιτρέποντας την ελάφρυνση του φόρτου στα κράτη μέλη τα οποία είναι δέκτες μεταναστευτικών ροών. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, είναι αξιόλογο ότι η ΕΕ προχώρησε μετά από καιρό σε μια πολιτική εμβάθυνσης της ενοποίησης ενώ το προηγούμενο διάστημα λειτουργούσε αποκλειστικά διακυβερνητικά.