Η ελληνική Δικαιοσύνη βρίσκεται αντιμέτωπη με χρόνιες δυσλειτουργίες που υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα, την και αξιοπιστία της. Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, η πολυνομία, η γραφειοκρατία και η αργή υιοθέτηση των ψηφιακών εργαλείων συνθέτουν ένα σύστημα που χρειάζεται ριζικές αλλαγές.
Καθυστέρηση στην Απονομή Δικαιοσύνης
Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί ίσως το πιο έντονο σύμπτωμα της κρίσης του ελληνικού δικαστικού συστήματος. Πολλές υποθέσεις εκδικάζονται με καθυστέρηση ετών, κάτι που πλήττει την αποτελεσματικότητα του κράτους. Η αναμονή αυτή δημιουργεί ανασφάλεια και παραβιάζει το δικαίωμα του πολίτη σε δίκαιη και έγκαιρη δίκη, όπως κατοχυρώνεται από την ΕΣΔΑ και το Σύνταγμα..
Πολυνομία και Ανασφάλεια Δικαίου
Πληθώρα νόμων, συχνά αντικρουόμενων, δυσχεραίνει την εφαρμογή του δικαίου και οδηγεί σε διαφορετική παρόμοιων περιπτώσεων. Η αστάθεια αυτή έχει σοβαρές συνέπειες για την εμπιστοσύνη των πολιτών και των επιχειρήσεων στην έννομη τάξη. Μια συντονισμένη στρατηγική κωδικοποίησης και σταθεροποίησης της νομοθεσίας είναι αναγκαία για την αποκατάσταση της προβλεψιμότητας και της νομικής ασφάλειας.
Έλλειψη Ψηφιοποίησης στη Δικαιοσύνη
Η μετάβαση σε ένα πλήρως ψηφιακό περιβάλλον απονομής δικαιοσύνης αποτελεί κρίσιμο βήμα για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των ελληνικών δικαστηρίων. Ωστόσο, η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά των ευρωπαϊκών κρατών σε επίπεδο ψηφιοποίησης, τόσο στην εσωτερική λειτουργία των δικαστηρίων όσο και στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Η καθυστέρηση αυτή οδηγεί σε δυσλειτουργίες, πρόσθετο κόστος και έλλειψη διαφάνειας. Η υιοθέτηση εργαλείων e-Justice, όπως η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και οι ψηφιακές τηλεδιασκέψεις, αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την επιτάχυνση των διαδικασιών και την εξοικονόμηση πόρων.
Ελλιπής Εκπαίδευση και Επιμόρφωση Δικαστικών Λειτουργών
Η εκπαίδευση και επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών δεν μπορεί να θεωρείται στατική διαδικασία. Η συνεχής μεταβολή του νομικού πλαισίου, η είσοδος της τεχνολογίας στη δικαστική πρακτική και η αυξημένη έκθεση στο ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο επιβάλλουν την ανανέωση της γνώσης και των δεξιοτήτων. Η Εθνική Σχολή Δικαστών οφείλει να λειτουργεί όχι μόνο ως εκπαιδευτικός φορέας κατάρτισης, αλλά και ως δυναμικό κέντρο δια βίου μάθησης για όλους τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης.
Προτάσεις Μεταρρύθμισης για μια Σύγχρονη και Αποτελεσματική Δικαιοσύνη
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης (e-Justice)
Η ανάπτυξη και πλήρης εφαρμογή ενός ψηφιακού δικαστικού συστήματος είναι θεμελιώδης για την αντιμετώπιση των καθυστερήσεων και τη βελτίωση της διαφάνειας. Η καθιέρωση ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων, η ψηφιοποίηση των αρχείων και η διεξαγωγή ακροαματικών διαδικασιών μέσω τηλεδιάσκεψης πρέπει να γίνουν κανόνας και όχι εξαίρεση. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ελληνικής Δικαιοσύνης θα συντελέσει στη δημιουργία ενός σύγχρονου, ανοιχτού και φιλικού προς τον πολίτη συστήματος.
- Κωδικοποίηση και Σταθεροποίηση της Νομοθεσίας
Μια από τις πιο επείγουσες παρεμβάσεις είναι η συστηματική κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας και η αποφυγή διαρκών αλλαγών που επιτείνουν τη σύγχυση. Η κωδικοποίηση μπορεί να μειώσει την πολυνομία, να βελτιώσει την πρόσβαση των πολιτών στο δίκαιο και να εξασφαλίσει σταθερότητα στο ρυθμιστικό περιβάλλον. Η Ελλάδα χρειάζεται ένα συνεκτικό νομικό πλαίσιο που θα ενισχύει την προβλεψιμότητα και την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων δικαίου.
- Αξιολόγηση και Διαφάνεια στη Δικαστική Λειτουργία
Η καθιέρωση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών αξιολόγησης της αποδοτικότητας των δικαστηρίων, καθώς και η διαφανής δημοσίευση στοιχείων σχετικά με τον χρόνο επίλυσης υποθέσεων, μπορούν να βελτιώσουν δραστικά τη λειτουργία του συστήματος. Η αξιολόγηση δεν πρέπει να θεωρείται ως απειλή για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, αλλά ως εργαλείο ενίσχυσης της λογοδοσίας και βελτίωσης της ποιότητας.
- Αναβάθμιση της Δικαστικής Εκπαίδευσης
Η μεταρρύθμιση του προγράμματος σπουδών της Εθνικής Σχολής Δικαστών, με εισαγωγή θεματικών που σχετίζονται με το ευρωπαϊκό δίκαιο, την τεχνολογία και τη διοικητική διαχείριση, είναι απαραίτητη. Παράλληλα, πρέπει να θεσμοθετηθεί η διαρκής επιμόρφωση και η παρακολούθηση εξελίξεων μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες, εργαστήρια και πρακτικές ασκήσεις. Ένα σύγχρονο και δυναμικό εκπαιδευτικό σύστημα δικαστικών λειτουργών αποτελεί επένδυση για την ποιότητα της Δικαιοσύνης.
- Ενίσχυση της Διαμεσολάβησης και της Διαιτησίας
Η ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά για τα δικαστήρια και να προσφέρει ταχύτερες, πιο ευέλικτες λύσεις στους πολίτες. Η διαμεσολάβηση και η διαιτησία πρέπει να ενσωματωθούν πλήρως στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, μέσα από υποχρεωτική προσφυγή σε ορισμένες κατηγορίες υποθέσεων, κατάλληλη επιμόρφωση των επαγγελματιών και δημόσια ενημέρωση για τα οφέλη τους. Η διεύρυνση της χρήσης ADR θα συμβάλει ουσιαστικά στην αποσυμφόρηση και στον εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.
Συμπέρασμα
Η ελληνική Δικαιοσύνη χρειάζεται γενναίες, πολυεπίπεδες και τεκμηριωμένες μεταρρυθμίσεις. Μόνο με την ενίσχυση της ψηφιακής υποδομής, την εξάλειψη της πολυνομίας, την επένδυση στην εκπαίδευση και την εισαγωγή εργαλείων αξιολόγησης και διαμεσολάβησης μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα λειτουργικό, διαφανές και αξιόπιστο δικαστικό σύστημα. Η Δικαιοσύνη πρέπει να γίνει όχι εμπόδιο, αλλά θεμέλιο ανάπτυξης, κοινωνικής ειρήνης και δημοκρατικής σταθερότητας.
Πρόσφατα σχόλια