Η περίοδος 2019–2025 αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική φάση στην πορεία της Ελλάδας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμπίπτει με την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια και την επαναδιαπραγμάτευση του οικονομικού της ρόλου στον ευρωπαϊκό χώρο.
Πρόκειται για ένα διάστημα γεμάτο προκλήσεις: η πανδημία COVID-19, η ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής διαμόρφωσαν ένα νέο πλαίσιο.
Αυτή η περίοδος δεν αφορά μόνο την οικονομία. Συνιστά και μια φάση επαναπροσδιορισμού της ελληνικής ταυτότητας εντός της ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην ελληνική οικονομία
Η έλευση της πανδημίας COVID-19 προκάλεσε βαθιά ύφεση στην ελληνική οικονομία. Η ισχυρή εξάρτηση από τον τουρισμό και τον τομέα των υπηρεσιών κατέστησε τη χώρα ιδιαίτερα ευάλωτη.
Διαρθρωτικές αδυναμίες και προκλήσεις
Παρά τη στήριξη από ευρωπαϊκούς πόρους, η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα.
Η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή, ενώ η ανεργία, αν και μειωμένη, είναι ακόμη από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ιδιωτική αποταμίευση κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα και η εξάρτηση από τον τουρισμό εντείνει την ευαλωτότητα σε εξωτερικές κρίσεις.
Καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη, διοικητική πολυπλοκότητα και χαμηλή κρατική αποδοτικότητα περιορίζουν την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
Πολιτική ενοποίηση και εξωτερικές σχέσεις
Η Ελλάδα παραμένει υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στηρίζοντας την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.
Η ελληνοτουρκική ένταση των ετών 2020–2021 ανέδειξε τις αδυναμίες της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ. Η Αθήνα ζητά πιο ενιαία και αποφασιστική στάση απέναντι στην Άγκυρα.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα συνεχίζει να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, επιδιώκοντας σταθερότητα και συνεργασία στην περιοχή.
Ενεργειακή κρίση και στρατηγικός ρόλος της Ελλάδας
Η ενεργειακή κρίση, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανέδειξε την ανάγκη ενεργειακής αυτονομίας και διαφοροποίησης.
Η Ελλάδα επιδιώκει ρόλο διαμετακομιστικού κόμβου ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι επενδύσεις σε LNG και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι κρίσιμες για τον στόχο αυτό.
Πολιτική συνοχής και απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων
Για την περίοδο 2021–2027, η Ελλάδα εξασφάλισε σημαντικά κονδύλια για υποδομές, πράσινη ενέργεια, εκπαίδευση και κοινωνική ένταξη.
Ωστόσο, ζητήματα όπως η γραφειοκρατία, η χαμηλή διοικητική ικανότητα πολλών ΟΤΑ και η έλλειψη ενιαίου οράματος σε περιφερειακό επίπεδο περιορίζουν τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των επενδύσεων.
Ευρωπαϊκή εμπιστοσύνη και μεταναστευτική πολιτική
Η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς εξαρτάται από την ικανότητα της Ένωσης να διαχειρίζεται κρίσεις και να εφαρμόζει βιώσιμες πολιτικές.
Η μεταναστευτική πολιτική, και ειδικά η κατανομή ευθυνών μεταξύ κρατών-μελών, παραμένει σημείο τριβής — ιδίως για χώρες της πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα.
Συμπεράσματα: Η Ελλάδα σε τροχιά ευρωπαϊκής επανένταξης
Η περίοδος 2019–2025 σηματοδοτεί μια φάση επανένταξης της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό πυρήνα με όρους κανονικότητας.
Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών εργαλείων έχει ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας, αλλά ανέδειξε και τις διαχρονικές αδυναμίες του διοικητικού μηχανισμού.
Η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας εξαρτάται πλέον από:
-
την ικανότητα εφαρμογής συνεκτικών πολιτικών,
-
την ενίσχυση της διαφάνειας και
-
την προώθηση βιώσιμου αναπτυξιακού μετασχηματισμού.
Η Ελλάδα είναι πλέον σε θέση να διεκδικήσει πιο ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ατζέντας, εφόσον παραμείνει προσανατολισμένη στην εμβάθυνση της ενοποίησης και την περαιτέρω θεσμική ωρίμανση.
Πρόσφατα σχόλια